Κακούργα πεθερά, της Νεφέλης Μαϊστράλη
Σκηνοθεσία: Θανάση Ζερίτη
Θέατρο Πόρτα
Βλέπεις κείμενο με υπογραφή Νεφέλης Μαϊστράλη; Πας.
Απλά.
Γιατί; Γιατί έχει μια φοβερά φρέσκια ματιά πάνω σε πράγματα παλιά, μια ματιά γυναικεία -που λείπει- και διεισδυτική. Όπως και στις προηγούμενες δουλειές της έχει μελετήσει, έχει ψάξει, έχει δει πίσω από τις γραμμές των εφημερίδων και των βιβλίων και μας έχει καταθέσει τον καρπό του κόπου της.
Εν προκειμένω, η δολοφονία του Αθανασόπουλου που συντάραξε την αθηναϊκή κοινωνία του 1931. Ένοχες για τον φόνο κρίθηκαν η γυναίκα και η πεθερά του. Τι κι αν η γυναίκα του βασανιζόταν για χρόνια από εκείνον; Τι κι αν ο φυσικός αυτουργός ήταν ο ξάδερφος (άντρας); Αυτά τα “διαβολικά γύναια” καταδικάστηκαν με την εσχάτη των ποινών: εις θάνατον!
Η παράσταση δυνατή από το πρώτο λεπτό. Η φαινομενική «αγάπη», η εναντίωση στη μάνα και κατευθείαν μπαίνουμε στο ψαχνό. Στη βία. Στην ανύπαρκτη βοήθεια από μια κωφεύουσα κοινωνία. Ο μόνος ακούσας ένας άλλος άνδρας, ένας τρυφερός άνδρας που έγινε δολοφόνος για να απαλλάξει τη γυναίκα από το μαρτύριο. Σε μια εποχή που ο φόνος για λόγους τιμής ήταν «ηθικότερος», από μια γυναίκα που εγκαταλείπει τον σύζυγό της.
Η Λένα Ουζουνίδου ως κακούργα πεθερά μάς κερδίζει από την πρώτη λέξη που αρθρώνει. Στιβαρή, χαρακτήρας δύσκολος με κίνητρα στην γκρίζα ζώνη μεταξύ προστατευτικότητας και χειριστικότητας, αφού κι εκείνη κουβαλάει τα δικά της στερεότυπα περί αρσενικού. Η «κόρη» Εριέττα Μανούρη, λεπτεπίλεπτη μα συνάμα και με το τεράστιο βάρος της γυναίκας που κακοποιείται, μάς συνταράζει με τις βαθιές της κραυγές. Ο Γιώργος Παπανδρέου, το αρσενικό «παλιάς κοπής», καταφέρνει απόλυτα να γίνει το αντικείμενο του μίσους μας. Ως εισαγγελέας δε, εκπροσωπεί τον νόμο διά των ηθών της εποχής υπενθυμίζοντάς μας πόσο σχετικές είναι έννοιες, όπως η ηθική και η δικαιοσύνη. Ο Ιώκο Ιωάννης Κοτίδης μάς ταξιδεύει στον μονόλογό του σε μια παιδική αθωότητα. Τον αγαπάμε, τον συμπονούμε και τον λυπόμαστε ταυτόχρονα. Θύμα κι αυτός ενός συστήματος, μιας κοινωνίας που υπαγορεύει πως ο άντρας για να είναι άντρας πρέπει να είναι σκληρός. Η Νεφέλη Μαϊστράλη, ένα κορίτσι κατώτερου κοινωνικού επιπέδου, είναι η υπηρέτρια που σαν «άγγελος» μεταφέρει επί σκηνής τη δολοφονία που δεν παραστάθηκε, συνειδητοποιώντας κι εκείνη, εκεί μαζί μας, τη φρίκη της πράξης τους.
Ένα σύνολο εκπληκτικών ηθοποιών, με τον καθένα να μας συνεπαίρνει με τον δικό του τρόπο. Όλο αυτό ενορχηστρώνεται με δεξιοτεχνία από τη σκηνοθεσία του Θανάση Ζερίτη, ο οποίος στον καμβά του ωμού ρεαλισμού προσθέτει εκείνες τις πινελιές ψυχεδέλειας που είναι απαραίτητες όταν η περιγραφή περισσεύει και το θυμικό παίρνει τα ηνία.
Θα ξαναγυρίσω εκεί από όπου ξεκίνησα και θα σταθώ στο κείμενο της Νεφέλης Μαϊστράλη. Όχι μόνο για την εμβριθή σκιαγράφηση των χαρακτήρων, όχι μόνο για τη νατουραλιστική απεικόνιση των ηθών της εποχής, αλλά και για τη μαγική τηλε-μεταφορά μας στην αστική κοινωνία του 1931 με τους τρόπους της και τη λαλιά της.
Δείτε αυτή την παράσταση. Οι γνωστοί στίχοι από το ρεμπέτικο του Μάρκου Βαμβακάρη «Καημένε Αθανασόπουλε τι σου ‘μελλε να πάθεις, από κακούργα πεθερά τα νιάτα σου να χάσεις», θα δεθούν στο εξής σφιχτά στο μυαλό σας με το τραγούδι που κλείνει η παράσταση «Καμιά δεν είναι μοναχή, καμιά δεν είναι ξένη. Καμιά δεν είν’ υστερική, καμιά δεν είν’ καημένη».
Ευτυχώς αυτές οι εποχές έχουν παρέλθει…
[Την παράσταση αυτή την είδα τη μέρα που βγήκε στο φως η δολοφονία της εγκύου από τον κατ’ εξακολούθηση κακοποιητικό σύντροφό της.]
Να βλέπεις μια παράσταση και να σου ανοίγει τόσα θέματα…μη σου τύχει!..
Όπως καταλαβαίνετε η ιστορία μας δεν σταματάει εδώ… έπεται συνέχεια…
