Σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη
Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου
Κάπου τον 5ο αι. π.Χ. ένας άνδρας Αθηναίος πολίτης έγραψε ένα έργο που εξυμνούσε τη γυναικεία αυτοδιάθεση. Δυόμιση χιλιάδες χρόνια μετά, στον ίδιο τόπο, εξακολουθούν να υπάρχουν άνδρες που θεωρούν τη γυναίκα κτήμα τους σε βαθμό που φτάνουν στην κακοποίηση, τη βία, τον φόνο.
Οι πενήντα Δαναΐδες καταφεύγουν ως ικέτιδες στο Άργος μαζί με τον πατέρα τους, Δαναό, για να αποφύγουν τον ανεπιθύμητο γάμο με τους πενήντα γιους του Αίγυπτου. Ο βασιλιάς του Άργους, Πελασγός, καλείται να αποφασίσει αν θα δώσει άσυλο στις καταδιωκόμενες Δαναΐδες διακινδυνεύοντας πόλεμο με την Αίγυπτο. Παρά τη δύσκολη απόφαση, βασιλιάς και λαός στέκονται στο πλευρό των γυναικών, επικρατεί ο πολιτισμός, η προστασία της γυναικείας αξιοπρέπειας.
Η σκηνοθέτρια Μαριάννα Κάλμπαρη, επέλεξε να ακολουθήσει με πιστότητα το κείμενο του Αισχύλου χρησιμοποιώντας τη μετάφραση του Ιωάννη Γρυπάρη. Τα λόγια του χορού των ικέτιδων, που σ’ αυτή την τραγωδία είναι πρωταγωνιστής, μοιράστηκαν επί σκηνής οι δύο κορυφαίες, η Λένα Παπαληγούρα (που καταχρηστικά ονομάστηκε Υπερμνήστρα) και η Λουκία Μιχαλοπούλου (ως Αμυμώνη). Αμφότερες απέδωσαν τον ρόλο τους με ευαισθησία και επαγγελματισμό. Η Λυδία Κονιόρδου ως Πελασγός αποτέλεσε μια στιβαρή παρουσία με καθαρές κινήσεις και στεντόρεια φωνή που στάθηκε στο ύψος του ρόλου. Ο Άκης Σακελλαρίου ως πατέρας Δαναός ήταν επαρκής και ο Γιάννης Τσορτέκης στην ένωση του ρόλου του Αιγυπτίου και του Κήρυκα ήταν εκρηκτικός, όπως τον έχουμε συνηθίσει.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της παράστασης ήταν ο πενηνταμελής χορός των Δαναΐδων, ο οποίος αποτελούνταν από την πολυφωνική χορωδία Chores, ηθοποιούς και χορεύτριες. Ο χορός απαλλαγμένος από λόγια υπηρέτησε τα λυρικά κομμάτια της τραγωδίας με τις υπέροχες μελωδίες του Χαράλαμπου Γωγιού και της Μαρίνας Σάττι και γέμισε την ορχήστρα του αργολικού θεάτρου με τις συντονισμένες κινήσεις και τις χορογραφίες της Χριστίνας Σουγιουλτζή. Τα μεγάλα σχήματα του πολυπληθούς χορού και οι υπέροχες φωνές τους ήταν απόλαυση οφθαλμών και ώτων και για τους θεατές των άνω διαζωμάτων.
Η Μαρίνα Σάττι κέρδισε τις εντυπώσεις με τις αδιαμφισβήτητες φωνητικές της ικανότητες και το ιδιαίτερο ηχόχρωμά της στα δύο τραγούδια που ερμήνευσε ουσιαστικά ακαπέλα. Ωστόσο, δεν υπήρχε κανένας λόγος να ξεχωρίζει ενδυματολογικά στο πρώτο τραγούδι από τις υπόλοιπες Δαναΐδες. Θα ήταν πιο ταιριαστή η παρουσίας της, αν εμπλεκόταν περισσότερο με τον χορό, αν ήταν κομμάτι αυτού.
Τα κοστούμια του χορού που σχεδίασε η Χριστίνα Κάλμπαρη ήταν λειτουργικά και καλαίσθητα παραπέμποντας σε νύφες, κόρες και Αιγύπτιες μαζί. Chapeau για το χαροκαμένο φόρεμα της Αφροδίτης, το οποίο εκλαμβάνω ως σχόλιο (βλέπε παρακάτω). Οι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου μελετημένα υποβλητικοί.
Ένα συνολικά άρτιο αποτέλεσμα, μια πολύ καλή παράσταση που σίγουρα αξίζει να παρακολουθήσει κανείς.
Το παράπονο:
Οι Ικέτιδες είναι ένα από τα πρώτα σωζόμενα κείμενα που η γυναίκα –παρά την πατριαρχικά δομημένη κοινωνία- νομιμοποιείται να ορίζει τον σύντροφό της. Είναι ένα από τα αρχαιότερα έργα στο οποίο παρέχεται άσυλο στη γυναίκα για την προστασία της από μεταφορικό και κυριολεκτικό βιασμό. Όλα αυτά τα είπε ο Αισχύλος και τα ακούσαμε καθαρά. Ωστόσο, η παράσταση δεν πήγε ένα βήμα παραπέρα, δεν έκανε ένα σχόλιο στο σήμερα. Γιατί δεν είναι δυνατόν να υμνείται η γυναικεία αυτοδιάθεση και την ίδια στιγμή να μη σφίγγεται η ψυχή του θεατή στη μνήμη των γυναικών που δολοφονήθηκαν από άντρες που τις θεώρησαν κτήμα τους.
Η σκηνοθετική επιλογή του τέλους με εξύμνηση του έρωτα διά της Αφροδίτης, δημιουργεί ένα συγκαταβατικό happy end χρυσώνοντας το χάπι. Το έργο, αν ήθελε να έχει πολιτικό στίγμα, όφειλε να ολοκληρωθεί εκεί που όντως τελείωνε η τραγωδία, χωρίς περαιτέρω αναφορές στα υπόλοιπα έργα της τριλογίας. Με μήνυμα δυνατό υπέρ της ελευθερίας και του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση. Το χαροκαμένο φόρεμα της Αφροδίτης ήταν ένα πολιτικό σχόλιο που όμως στάθηκε λίγο, μπροστά στο τεράστιο ζήτημα που άνοιξε ο Αισχύλος διόμιση χιλιάδες χρόνια πριν κι ακόμη εμείς σήμερα αντιμετωπίζουμε με έκπληξη κι ανημπόρια.
[Κι αν κάποιος σκέφτεται ότι το θέμα της έμφυλης βίας «φορέθηκε» πολύ στο θέατρο τη χρονιά που μας πέρασε, η απάντησή μου είναι πως σε παραστάσεις στοχευμένες στο θέμα αυτό, μάλλον δεν θα πήγαν αυτοί που έπρεπε να πάνε. Ενώ στην Επίδαυρο, σε μια αρχαία τραγωδία, μπορεί και να βρεθούν -έστω κι από σπόντα- αυτοί που πρέπει.]
Συντελεστές
Μετάφραση Ιωάννης Γρυπάρης
Επεξεργασία κειμένου και δραματουργίας – Σκηνοθεσία Μαριάννα Κάλμπαρη
Σκηνικά – Κοστούμια Χριστίνα Κάλμπαρη
Μουσική σύνθεση Χαράλαμπος Γωγιός
Χορογραφία Χριστίνα Σουγιουλτζή
Σχεδιασμός φωτισμών Στέλλα Κάλτσου
Βοηθός σκηνοθέτιδας Μαριλένα Μόσχου
Μουσική διδασκαλία Ειρήνη Πατσέα, Σιμέλα Εμμανουηλίδου
Σχεδιασμός ήχων παράστασης Θέμης Παντελόπουλος
Βοηθός σκηνογράφου Κυριακή Φόρτη
Βοηθός ενδυματολόγου Κατερίνα Κυρτάτου
Βοηθός φωτίστριας Ιφιγένεια Γιαννιού
Βοηθός στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης Αλέξανδρος Μπιτσώρης
Συντονισμός παραγωγής CHÓRES Βερονίκη Κρικώνη
Επικοινωνία Άρης Ασπρούλης
Φωτογραφίες Γιώργος Καλφαμανώλης
Μακιγιάζ φωτογράφισης Όλγα Φαλέι
Design Director Δημήτρης Κολιαδήμας- Design Semiotik Design
Διαφήμιση-social media Renegade Media
Οργάνωση περιοδείας Χριστίνα Μπάλλα
Διεύθυνση παραγωγής Μαρίνα Γαβριηλίδου
Στους ρόλους πρωταγωνιστούν (αλφαβητικά) Λυδία Κονιόρδου (Πελασγός), Λουκία Μιχαλοπούλου (Αμυμώνη), Λένα Παπαληγούρα (Υπερμνήστρα), Άκης Σακελλαρίου (Δαναός), Γιάννης Τσορτέκης (Αιγύπτιος Κήρυκας)
Σολίστ στις παραστάσεις της Επιδαύρου Μαρίνα Σάττι
Κορυφαία χορεύτρια Χριστίνα Σουγιουλτζή
Κορυφαίες CHÓRES (αλφαβητικά) Ελένη Βασιλάκη, Κωνσταντίνα Γιαννοπούλου, Γιώτα Δημητρακοπούλου, Φανή Λύκου, Ιόνυ Μοσχοβάκου, Δάφνη Παγουλάτου, Ελένη Πούλιου, Ελίνα Σταμοπούλου, Δανάη Στεργίου, Νικολάια Τριανταφύλλου
Κορυφαίες Δραματικής Σχολής Θεάτρου Τέχνης (αλφαβητικά) Νεφέλη Δοδοπούλου, Μυρτώ Καπώλη, Ρένια Κρητικού, Άννα Μωρόγιαννη
Χορός στις παραστάσεις της Επιδαύρου (αλφαβητικά)
Τραγούδι (CHÓRES και Θέατρο Τέχνης) Μαρίνα Αβραάμ, Μαρία Ιωάννου, Κατερίνα Καλοχριστιαννάκη, Νεφέλη Καρατσώλη, Γεωργία Καραύτη, Αναστασία Κωνσταντινίδου, Αλκμήνη Μπασακάρου, Βάλια Μπολωνά, Νίκη Νικολακοπούλου, Καρολίνα Σακελλαρίου, Εύη Σαραντάκου, Μαρίνα Σκούρα, Πελαγία Τράγαρη, Ελένη Φιλιπποπούλου
Χορός Χορευτική-ακροβατική ομάδα «Κι όμως κινείται»
Συμπαραγωγή Θέατρο του Νέου Κόσμου – Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν
