η λεμονιά
του Γιάννη Κεντρωτά
Σκηνοθεσία - ερμηνεία: Αλεξάνδρα Ούστα
Πολυχώρος Vault
Το πρώτο πράγμα που μου κέντρισε το ενδιαφέρον στην παράσταση “η λεμονιά” ήταν το θέμα της. Η υπόθεση είναι βασισμένη στην πραγματική ιστορία της μητέρας της Αλεξάνδρας Ούστα, που την δεκαετία του ‘70 ακολούθησε τον άντρα της στην Σαουδική Αραβία και, ενώ περίμενε μια πλούσια, κοσμοπολίτικη ζωή, κατέληξε να μαραζώνει μόνη της στο σπίτι.
Το ενδιαφέρον και διαφορετικό στοιχείο, είναι ότι η νεαρή γυναίκα αντί να γράφει γράμματα στους δικούς της στην Ελλάδα, ηχογραφεί κασέτες. (Υποθέτω ότι τότε οι διεθνείς κλήσεις ήταν πανάκριβες και τα τηλέφωνα στην Σαουδική Αραβία δυσεύρετα, οπότε οι κασέτες ήταν η καλύτερη λύση για να μοιραστείς τα νέα σου και να ακούσεις την φωνή των αγαπημένων σου.)
Αυτό το σημαντικότατο ηχητικό υλικό αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης για τον Γιάννη Κεντρωτά, ο οποίος έγραψε ένα κείμενο ευφυέστατο, δραματικό, με αρκετές πινελιές χιούμορ. Η περιγραφή της αποτυχημένης ταχυδρόμησης της προηγούμενης κασέτας στην αρχή του έργου, με έβαλε κατευθείαν στο κλίμα της Σαουδικής Αραβίας, τόσο το περιβαλλοντικό, όσο και το πολιτικό. Ειδικά αν δείτε την παράσταση σε μέρα με αφύσικη ανοιξιάτικη ζέστη και αφρικανική σκόνη (δηλαδή άμμο), θα νομίσετε ότι η άμμος σας ακολούθησε και μέσα στο θέατρο.
Τον διπλά δύσκολο ρόλο του έργου έχει αναλάβει η Αλεξάνδρα Ούστα, που παίζει την μητέρα της και σκηνοθετεί την παράσταση με την βοήθεια της Μένης Κωνσταντινίδου. Μου φαίνεται άθλος η ενσάρκωση της μητέρας από την κόρη, σε μια από τις πιο δύσκολες περιόδους της ζωής της. (Σίγουρα για έναν ψυχαναλυτή/ψυχαναλύτρια αυτή η παράσταση θα είχε διπλό ενδιαφέρον.)
Η Αλεξάνδρα τα καταφέρνει θαυμάσια. Με λιτή και ρεαλιστική υποκριτική μας εντάσσει στον κόσμο της μητέρας και μαζί της βιώνουμε όλα τα συναισθήματα: της μοναξιάς, της εγκατάλειψης, του θυμού, της απόγνωσης, και παράλληλα, της δύναμης, της επιμονής, της αντοχής στις αντίξοες συνθήκες. Πραγματικά, θα ήθελα να τα ψάλλω ένα χεράκι στον σύζυγο όταν θα γύριζε σπίτι.
Τέλος, αξίζει να αναφέρω μια διαπίστωση που έκανα κατά την διάρκεια της παράστασης και δεν έχει άμεση σχέση με το έργο. Στην μέση περίπου του έργου, ακούγοντας την Αλεξάνδρα και αμέσως μετά την ηχογραφημένη φωνή της μητέρας της να λένε την ίδια φράση, συνειδητοποίησα ότι ακόμα και προφορά της ελληνικής (και κάθε) γλώσσας ακολουθεί τους κανόνες της μόδας. Η προφορά της μητέρας της, απολύτως χαρακτηριστική της δεκαετίας του ‘70, έχει εξαφανιστεί πλήρως σήμερα, μια γενιά μετά.