(Θεατρο)ιστορίες γι’ αγρίους
Καθώς σε λίγες μέρες θα πάω να δω την παράσταση “Κακούργα πεθερά”, ήθελα να μάθω κάποιες παραπάνω πληροφορίες για το πραγματικό γεγονός που ενέπνευσε την συγγραφέα του έργου. Έμαθα λοιπόν τα εξής.
Τον Ιανουάριο του 1931 η Ελλάδα συγκλονίζεται από μια ανατριχιαστική δολοφονία. Ο εργολάβος Δημήτρης Αθανασόπουλος βρίσκεται τεμαχισμένος, σε σακούλες, στις όχθες του Κηφισού ποταμού. Για την δολοφονία του κατηγορούνται και καταδικάζονται η γυναίκα του, Φούλα, η πεθερά του, Άρτεμις Κάστρου, η υπηρέτρια, Γιαννούλα Μπέλλου, και ο νεαρός ξάδερφος της Φούλας, Δημήτρης Μοσκιός.
Σήμερα, θα λέγαμε ότι πρόκειται για ενδοοικογενειακό καβγά που κατέληξε σε τραγωδία. Η έφηβη κόρη που ερωτεύτηκε τον νεαρό λοχία και τον παντρεύτηκε παρά την αντίθετη γνώμη της μητέρας της. Ο γαμπρός και η πεθερά που δεν συμπάθησαν ποτέ ο ένας τον άλλο. Ο γάμος δεν πήγαινε καλά. Η Φούλα υπέφερε με τον σύζυγό της, ο οποίος είχε ήδη αρχίσει να ξενοκοιμάται. Σε έναν καβγά ο Αθανασόπουλος έδειρε την Κάστρου, η οποία ορκίστηκε ότι θα τον εκδικηθεί.
Το βράδυ του Σαββάτου μετά την Πρωτοχρονιά του 1931, ο Αθανασόπουλος είχε βγει έξω να διασκεδάσει με φίλους του μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Μεθυσμένος, αντί να πάει στο ξενοδοχείο που πλέον έμενε, γύρισε σπίτι του και μετά από έναν καβγά με την γυναίκα του, κοιμήθηκε εκεί. Το μοιραίο πρωινό της Κυριακής, ξεσπάει νέος καβγάς στο σπίτι. Ο Μοσκιός, που φιλοξενούνταν κι αυτός στο σπίτι, προσπαθεί να υπερασπιστεί την Φούλα και τσακώνεται άγρια με τον Αθανασόπουλο. Στην συνέχεια, παίρνει το πιστόλι του και σκοτώνει τον Αθανασόπουλο.
Αν η ιστορία τελείωνε εδώ, θα χαρακτηριζόταν ως έγκλημα τιμής και πιθανότατα η αντίδραση της κοινής γνώμης να ήταν πιο επιεικής. Ωστόσο, αυτό που σόκαρε το κοινό ήταν το τι ακολούθησε. Η οικογένεια αποφάσισε να εξαφανίσει το πτώμα. Δοκίμασε αρχικά να το κάψει. Το πτώμα όμως δεν έπαιρνε φωτιά, ενώ ο αηδιαστικός καπνός που αναδυόταν θα τους πρόδιδε. Αποφασίζουν λοιπόν να το τεμαχίσουν. Τον τεμαχισμό αναλαμβάνει η υπηρέτρια, η εμπειρία της οποίας στον τεμαχισμό σφαχτών μπέρδεψε μέχρι και τον ιατροδικαστή, που θεώρησε ότι ο ένοχος έπρεπε να έχει ιατρική εκπαίδευση. Η Κάστρου ανέλαβε να βρει κάρο για να μεταφερθούν οι σακούλες εκτός σπιτιού και τελικά να πεταχτούν στο ποτάμι.
Αυτές οι πράξεις, σε συνδυασμό με την λανθασμένη αρχική διαπίστωση του ιατροδικαστή ότι το θύμα βασανίστηκε πριν πεθάνει, εξόργισαν την κοινή γνώμη. Ο φόνος χαρακτηρίστηκε “το έγκλημα του αιώνα”. Το δικαστήριο θεώρησε ότι η δολοφονία ήταν προμελετημένη και εξάντλησε την αυστηρότητά του στις γυναίκες: θανατική ποινή για την Φούλα και την μητέρα της, ισόβια για την Γιαννούλα. Ο Μοσκιός, παρόλο που ήταν ο φυσικός αυτουργός, καταδικάστηκε σε μόλις 20 χρόνια φυλάκιση, με το ελαφρυντικό της “μέτριας σύγχυσης λόγω βλακείας”.
Οι εφημερίδες της εποχής οργίασαν, τόσο κατά την σύλληψη των ενόχων όσο και κατά την δίκη. Από τους τίτλους και μόνο συνειδητοποιεί κανείς ότι η παρουσίαση των γεγονότων δεν ήταν καθόλου αντικειμενική, ενισχύοντας την εικόνα των “κακούργων γυναικών” και ειδικά της πεθεράς. Αναμενόμενο θα πείτε, για το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής.
Η ιστορία δεν άφησε ανεπηρέαστες τις τέχνες. Γράφτηκαν χρονογραφήματα και ανέκδοτα, σχεδιάστηκαν γελοιογραφίες, παίχτηκαν σκετς σε επιθεωρήσεις, γράφτηκαν σατιρικά τραγούδια. Μέχρι και ο κινηματογράφος συμμετείχε έμμεσα, καθώς ο τόπος του εγκλήματος ήταν ο πρώτος που κινηματογραφήθηκε στα ελληνικά εγκληματολογικά χρονικά. Την μεγαλύτερη επιτυχία πάντως σημείωσε το τραγούδι που έγραψε ο Ιάκωβος Μοντανάρης και ονόμασε “Κακούργα πεθερά”.
Το 1932 παρουσιάστηκε στις ΗΠΑ το “μουσικό δράμα” “Κακούργα πεθερά” από τον θίασο “Ελληνικόν Θέατρον”, σε κείμενο Νίκου Αλτάρη και μουσική Δημοσθένη Ζάττα. Έγιναν δύο παραστάσεις, ενώ μια τρίτη ακυρώθηκε μετά από διαμαρτυρίες των Κεφαλονιτών κατοίκων της Νέας Υόρκης. (Ο τόπος καταγωγής της Φούλας, της Κάστρου και του Μοσκιού ήταν η Κεφαλονιά.)
Αντιγράφω από τον Εθνικό Κήρυκα την χαρακτηριστική περιγραφή των ρόλων του έργου:
“Τον συμπαθή ρόλον του Αθανασοπούλου θα υποδυθή ο γλυκύς τενόρος μας, κ. Δ. Κριωνάς [...]. Τας τιγρογυναίκας θα αποδώσουν η μεν Κα Μάκη Καρνέρη την Κάστρου, η Λίνα Δώρου την Φούλαν. [...] Τον μελαγχολικόν ρόλον του Μοσκιού και τον στυγερόν εκείνον της Μπέλλου θα αποδώσουν επιδέξιοι καλλιτέχναι”.
Στο λινκ παρακάτω από το αρχείο Κουνάδη, “Η δίκη της πεθεράς”, θα βρείτε κι ένα ηχητικό απόσπασμα από μια αταυτοποίητη επιθεώρηση με θέμα την δολοφονία.
Για την ιστορία, μετά την κατάθεση της Φούλας στο δικαστήριο και την αγόρευση του συνηγόρου της, το κοινό άρχισε να αλλάζει γνώμη για τις γυναίκες και ζήτησε να μετατραπεί η ποινή τους σε ισόβια, κάτι που τελικά συνέβη στα τέλη του 1932. Μάνα και κόρη αποφυλακίστηκαν το 1941 με το διάταγμα “περί αποσυμφορήσεως των φυλακών” της κυβέρνησης Τσολάκογλου.
Πηγές: